Jakie roszczenia przysługują osobom bezpośrednio poszkodowanym w wypadku drogowym?
Artykuł ten ma na celu przybliżenie Czytelnikom roszczeń przysługujących osobom poszkodowanym w wypadkach drogowych. Prawo cywilne wyróżnia tradycyjny podział na szkody na osobie i szkody na mieniu. W tym artykule zostaną przedstawione roszczenia związane ze szkodami na osobie przysługującymi osobom bezpośrednio poszkodowanym.
W kolejnym artykule zostaną opisane roszczenia osób pośrednio poszkodowanych.
Najczęściej roszczenia kierowane będą do zakładu ubezpieczeń z którym sprawca szkody zawarł umowę obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych (OC). W przypadku braku posiadania przez sprawcę wypadku ubezpieczenia albo nieustalenia tożsamości sprawcy wypadku roszczenia mogą być dochodzone od Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego (UFG).
Jak wskazano powyżej w niniejszym artykule przybliżone zostaną roszczenia w zakresie szkody na osobie, której doznała osoba bezpośrednio poszkodowana w wypadku drogowym. Zgodnie art. 444 § 1 k.c. „W razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty”. Oznacza to, że osobie która doznała obrażeń w wypadku drogowym przysługuje roszczenie o zapłatę odszkodowania obejmującego sumę wszystkich celowych i uzasadnionych wydatków, które poniosła lub musi ponieść w związku z uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia. Do wydatków tych należeć będą w szczególności koszty: leków i opatrunków, przejazdów i wizyt lekarskich (także tych prywatnych), rehabilitacji, specjalnej diety. W przypadku gdy poszkodowany będzie musiał być poddawanym stałemu i systematycznemu leczeniu uszczerbek ten będzie rekompensowany rentą z tytułu zwiększonych potrzeb o czym poniżej. Natomiast jeżeli poszkodowany w wyniku wypadku stał się inwalidą istnieje możliwość domagania się pokrycia kosztów związanych z przygotowaniem do innego zawodu.
Renta jest świadczeniem, które poszkodowany ma otrzymywać cyklicznie w związku uszczerbkiem doznanym w wypadku. Zgodnie z art. 444 § 2 k.c. możliwe jest domaganie się renty na trzech niezależnych podstawach. Po pierwsze, renta przysługuje jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy. Świadczenie to może rekompensować całkowitą utratę dochodów będącą wynikiem wypadku jeżeli poszkodowany stał się całkowicie niezdolny do pracy. Renta może wyrównywać także jedynie część utraconych dochodów w przypadku gdy poszkodowany jest częściowo niezdolny do pracy. Natomiast odszkodowaniem, a nie rentą, objęte mogą zostać utracone dochody, które poszkodowany mógłby uzyskać pracując lub prowadząc działalność gospodarczą w okresie uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia skutkującego niezdolnością do pracy, które miało jedynie charakter przejściowy, a poszkodowany po okresie rekonwalescencji powraca do pełnej sprawności.
Dwie kolejne podstawy żądania renty to zwiększenie się potrzeb poszkodowanego lub zmniejszenie widoków powodzenia na przyszłość. Renta z tytułu zwiększenia potrzeb ma rekompensować stałe ponoszenie zwiększonych kosztów będących skutkiem uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia doznanych w wyniku wypadku np. stałe poddawanie się zabiegom rehabilitacyjnym. Zmniejszenie widoków powodzenia na przyszłość poszkodowanego oznacza, że w wyniku uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia utracił on swoje szczególne kwalifikacje bądź uzdolnienia, które w przyszłości poszkodowany mógłby wykorzystywać będący w pełni sprawnym np. konieczność przerwania kariery sportowej przez dobrze zapowiadającego się sportowca.
Niezależnie od roszczeń o odszkodowanie i rentę osobie która w wyniku wypadku doznała uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia przysługuje roszczenie o zapłatę zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Przy określaniu wysokości takiego zadośćuczynienia brane są pod uwagę przede wszystkim: rodzaj doznanych obrażeń, długość okresu leczenia i dolegliwości z nim związane, charakter doznanego uszczerbku – krótkotrwały, długotrwały, trwały, rokowania na przyszłość, wiek osoby poszkodowanej, wpływ doznanych obrażeń na dotychczasowy tryb życia, konieczność korzystania z pomocy innych osób. Im większa krzywda doznana przez poszkodowanego, tym większa jest wysokość zadośćuczynienia. Kwoty należnego zadośćuczynienia mogą wahać się od kilku – kilkunastu tysięcy złotych do nawet kilkuset tysięcy złotych w przypadku najpoważniejszych obrażeń skutkujących trwałym kalectwem.
W kolejnym artykule zostaną przybliżone zagadnienia związane z roszczeniami przysługującymi osobom pośrednio poszkodowanym.